หลายคนคงเป็นเหมือนกันที่ใช้ชีวิตตามวิถีมนุษย์เงินเดือนมาอย่างยาวนาน
บางคนยังอยู่บนเส้นทางนี้ แต่บางคนก็เลือกเดินออกมาเอง...อย่างผู้เขียนเป็นต้น
ถามว่าตลอดเส้นทางชีวิตจนถึงวันนี้ได้ค้นพบอะไรที่ปลายทางบ้าง เดี๋ยวนี่คือระหว่างทาง...ยังไม่ปลายทาง555
แต่ภาพประกอบ post ที่ทำมาเป็นการเตือนตัวเองไปด้วย ว่าสักวันปลายทางจะได้พบเจอกับอะไร...?
ตั้งแต่ early retired ออกมา ผู้เขียนก็พบเจอกับโลกจริงที่ในทางทฤษฎีเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า VUCA
ผู้เขียนได้รู้จักคำว่า VUCA เป็นครั้งแรกเมื่อประมาณ 10 ปีก่อน ณ ช่วงเวลานั้นยังทำงานอยู่ค่ะ และได้ฟังเรื่องนี้จากการไปร่วมประชุมสัมมนาประจำปี เกี่ยวกับวงการบริหารค่าจ้างเงินเดือน (Compensation and Benefits) ซึ่งบริษัทที่ปรึกษาชั้นนำจากต่างประเทศจะคอยนำข้อมูลที่ update เกี่ยวกับ trend ต่างๆของโลกมาเล่าให้ฟังเป็นประจำทุกปีค่ะ
ตอนนั้นฟังแล้วก็รู้สึกตกใจ และคิดว่า...มองโลกในแง่ร้ายไปหรือเปล่า ว่าโลกจะเดินไปเส้นทางนั้น
มาดูกันว่า VUCA คืออะไร
VUCA World: โลกที่ไม่มีอะไรแน่นอนอีกต่อไป
VUCA เป็นคำที่กองทัพสหรัฐใช้อธิบายสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและรุนแรง แต่ตอนนี้เราใช้คำนี้อธิบายโลกที่เราอยู่กันทุกวันนี้แล้วล่ะ
ความหมายของแต่ละตัวอักษร
V - Volatility (ความผันผวน)
สถานการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลันไม่ทันตั้งตัว มักเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยภายนอกที่เราไม่สามารถควบคุมได้ และเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงเวลาอันสั้น
U - Uncertainty (ความไม่แน่นอน)
ความไม่แน่นอนสูง คาดการณ์ได้ยาก ขาดความชัดเจน ไม่สามารถหาข้อมูลที่ชัดเจนมายืนยันในแต่ละสถานการณ์ได้ ทำให้ยากต่อการตัดสินใจ
C - Complexity (ความซับซ้อน)
ความซับซ้อนเชิงระบบที่มากขึ้นเรื่อยๆ มีปัจจัยมากมายและซับซ้อนต่อการตัดสินใจ
A - Ambiguity (ความคลุมเครือ)
ความคลุมเครือ ไม่ชัดเจน ไม่สามารถคาดเดาผลที่จะเกิดขึ้นได้ชัดเจน ปัจจัยที่ทำให้เกิดความคลุมเครือมาจากการขาดข้อมูลที่แท้จริง หรือมีข้อมูลแต่ยังต้องแปลความหรือตีความ
เพราะในโลก VUCA นี้ สิ่งที่แน่นอนที่สุดก็คือ "ความไม่แน่นอน" นั่นเอง
ลองนึกดูสิว่า ตั้งแต่ผู้เขียนออกมาจากงานประจำ สิ่งที่เจอมีอะไรบ้าง
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพเศรษฐกิจและการเมืองในประเทศ ตอนนั้นเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านทางการเมืองเล็กน้อย มีการเลือกตั้งในรอบ 7 ปี
- ธุรกิจที่ผู้เขียนทำไม่ work ต้องหาอย่างอื่นทำแทน555
- การถูกลดรายได้จาก Partner Platform ต่างประเทศ สะท้อนสัญญาณอะไรสักอย่าง ซึ่งผู้เขียนก็ไม่เข้าใจหรอกค่ะ แต่ก็ต้องยอมรับ
- โรคระบาดที่ไม่มีใครเคยรู้จักมาก่อน นำมาซึ่งการเสียชีวิต ระบบสาธารณสุขที่ต้องปรับตัว วัคซีนยังไม่มี คนป่วยล้นโรงพยาบาล คนตายไม่มีที่เผา คนตกงานจำนวนมาก ร้านค้า ห้างสรรพสินค้า ต้องปิดทำการ การทำงานจากที่บ้าน work from home และ online meeting ซึ่งสมัยผู้เขียนยังทำงานก็ไม่มีสิ่งเหล่านี้
- หลังโควิทมาเศรษฐกิจไทยไม่ฟื้น สลบยาวค่าาาา (ร้องไห้ทั้งน้ำตา)
- การเข้ามาของ Ai สร้างภาพได้เองโดยใช้ prompt
- การกำเนิดของปัญญาประดิษฐ์ คราวนี้ไม่แค่สร้างภาพ คิดได้ โต้ตอบได้ เก่งกว่ามนุษย์อีก555 แถมเขียนบทความเก่งอีก ตกงานอีกละคราวนี้
- ปีนี้อย่างหนักคือ มีแผ่นดินไหว จนเห็นตึกทั้งตึกล่มคาตา!
- มีภัยสงครามบริเวณชายแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน ทั้งที่สองประเทศก็อยู่ร่วมกันมาแบบนี้มาหลายสิบปี
- สแกมเมอร์ ภัยใหม่ในโลกออนไลน์ค่ะ น่ากลัวมาก
- แถมกลางๆปีมีหลุมยุบขนาดยักษ์ที่เกิดจากการสร้างรถไฟฟ้าใต้ดิน ไม่มีคนเสียชีวิต แต่ก็หวาดเสียวน่าดู
- มีน้ำท่วมที่น่ากลัวมาก ตั้งแต่ที่แม่สาย จังหวัดเชียงราย ปลายปี 2567 มาจนถึงน้ำท่วมหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 2568 ที่ความสูงของน้ำระดับที่บ้านชั้นเดียวอยู่ไม่ได้!
จุดกำเนิดมาจากกองทัพสหรัฐอเมริกานั่นเอง
VUCA ถูกนำมาใช้ครั้งแรกที่ U.S. Army War College ในปี 1987 โดย แนวคิดนี้พัฒนามาจากงานของ Warren Bennis และ Burton Nanus ในหนังสือ "Leaders: The Strategies for Taking Charge" ปี 1986
คำนี้ถูกใช้เพื่ออธิบายสถานการณ์หลังสงครามเย็นในปี 1991 ที่เต็มไปด้วยความรุนแรงอย่างต่อเนื่องในช่วงสงครามอัฟกานิสถานและอิรัก เดิมที U.S. Army War College ใช้ VUCA เพื่ออธิบายโลกที่ซับซ้อนขึ้นหลังจากสิ้นสุดสงครามเย็น
การแพร่กระจายสู่โลกธุรกิจ
ในโลกธุรกิจ VUCA กลายเป็นที่นิยมในยุค 2000 เพราะสภาพแวดล้อมทางธุรกิจ เศรษฐกิจและสังคม มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วไม่แพ้สถานการณ์สงคราม
เหตุการณ์สำคัญที่ทำให้ VUCA แพร่หลายมากขึ้น ได้แก่ การเปิดตัว World Wide Web ในปี 1993, เหตุการณ์ 9/11 ในปี 2001 และวิกฤตการเงินโลกปี 2007-2008
